Λίγες ημέρες μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες, ο στρατηγός εν αποστρατεία και πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Χρίστος Μανωλάς, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η δράση του ISIS συνεχίζεται ανενόχλητη. Αναφέρεται στις ενδείξεις, οι οποίες, όπως υποστηρίζει υπήρχαν πριν τα χτυπήματα στη βελγική πρωτεύουσα και μαρτυρούσαν ότι μετά το Charlie Hebdo και το Παρίσι, θα υπήρχε συνέχεια. Συνέντευξη στο Γιώργο Λαμπίρη / Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος
Μεταξύ άλλων, σημειώνει ότι η Δύση εμφανίζεται στα μάτια των μελών του Ισλαμικού Κράτους, να καταδυναστεύει και να καταστρέφει, προκαλώντας την αντίδρασή τους. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο newsbeast.gr ο απόστρατος ανώτατος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού εκτιμά ότι ο ρόλος των τζιχαντιστών μπορεί να αποδυναμωθεί με πολιτική, οικονομική, διπλωματική και επιχειρησιακή αντιμετώπιση. Διαβάστε τη συνέντευξη του στρατηγού, Χρίστου Μανωλά, στο newsbeast.gr...
- Στρατηγέ υπήρχαν βάσιμες ενδείξεις, οι οποίες υπαγόρευαν ότι αργά ή γρήγορα θα ακολουθούσε νέα επίθεση σε ευρωπαϊκό στόχο;
«Οι ενδείξεις υπήρχαν. Γι’ αυτό και ο βέλγος πρωθυπουργός δήλωσε ότι "το περιμέναμε, αλλά δεν το περιμέναμε υπό αυτή τη μορφή".
Το ότι ο δυτικός κόσμος βρίσκεται σε πόλεμο με τον ISIS είναι δεδομένο. Ότι η συγκεκριμένη τρομοκρατική οργάνωση έχει θέσει στο στόχαστρο το δυτικό τρόπο ζωής, είναι επίσης δεδομένο. Τα όσα έχει εκδώσει επανειλημμένα το Ισλαμικό Κράτος, όπως οι χάρτες που έχει δημοσιεύσει κατά καιρούς, αποδεικνύουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ένας πόλεμος ο οποίος συνεχίζεται.
Θα μπορούσα να σας πω ότι οι τρομοκρατικές ενέργειες προσομοιάζουν σε ανταρτοπόλεμο με συγκεκριμένους σκοπούς».
- Ποια είναι τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία προσδιόριζαν ότι θα ακολουθήσει νέα επίθεση, με δεδομένες τις προηγηθείσες επιθέσεις στη Γαλλία;
«Γαλλία, Βέλγιο και Ολλανδία και Γερμανία είναι χώρες, στις οποίες ενυπάρχει έντονα το μουσουλμανικό στοιχείο, το οποίο συχνά χρησιμοποιείται ως υποστηρικτικός παράγοντας. Ο αντάρτης - τρομοκράτης* έχει συν τοις άλλοις ανάγκη πολιτικής υποστήριξης.
Δεν θα ήθελα να προχωρήσω σε γενικεύσεις, είναι γεγονός όμως ότι κάποιοι συγκεκριμένοι χώροι υποστηρίζουν επιχειρησιακά συγκεκριμένα άτομα, τα οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανιχνεύσουμε παρά την εξέλιξη των μεθόδων παρακολούθησης.
Οι ενδείξεις υπήρχαν λοιπόν, δεν γνωρίζαμε όμως το πότε και το πού ακριβώς θα συνέβαινε ό,τι συνέβη».
- Το Ισλαμικό Κράτος φάνηκε να βρίσκεται σε εδαφική υποχώρηση, ως προς τα εδάφη που ελέγχει σε Συρία και Ιράκ κατά το 2015. Πόσο πιθανό είναι με μία συσπειρωμένη αντίδραση από πλευράς της Ευρώπης και των υπολοίπων δυνάμεων να εξουδετερωθεί επιχειρησιακά;
«Είναι δεδομένο πως ένα τμήμα του θα καταστραφεί σε αυτήν την περίπτωση. Επιχειρησιακά ένα άλλο τμήμα θα παραμείνει ανέπαφο, όπως θα συμβεί και με τα τμήματα λογιστικής υποστήριξης. Θα προσπαθήσουν ωστόσο να επιβιώσουν μετακινούμενα από κράτος σε κράτος.
Για παράδειγμα, από τη στιγμή έναρξης των ρωσικών επιχειρήσεων στη Συρία, παρατηρείται μετακίνηση μελών του ISIS προς τη Λιβύη. Γι' αυτό και έχει αυξηθεί ο αριθμός των στελεχών του από τις 3.000 στις 5.000 στην περιοχή. Είναι δεδομένο ότι οι αντάρτες μετακινούνται διαρκώς αναζητώντας μέρη με σχετική ασφάλεια».
- Με ποιο τρόπο θα μπορούσε η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τη δράση του; Αρκεί η στρατιωτική δράση ή απαιτείται συνδυασμός διπλωματίας, αλλά και ευρύτερης συνεργασίας των υπηρεσιών ασφαλείας, οι οποίες φαίνεται να μην συνεργάζονται όσο στενά θα όφειλαν;
«Χρειάζεται όχι μόνο συνεργασία των υπηρεσιών ασφαλείας, αλλά και όλων των υπηρεσιών ενός κράτους σε συνδυασμό με πολιτική, οικονομική, διπλωματική και επιχειρησιακή αντιμετώπιση. Στην πραγματικότητα απαιτείται αυτό που ονομάζουμε "comprehensive approach" για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου κινδύνου. Θα πρέπει να αποστερήσουμε τον τρομοκράτη από κάθε δυνατότητα ανεφοδιασμού του ή πιθανούς υποστηρικτικούς συνδέσμους.
Συνήθως ο αντάρτης για να προστατέψει τον εαυτό του μετά από κάποιο χτύπημα, "λουφάζει" και αναμένει έως το επόμενο χτύπημά του».
- Γιατί οι Αμερικάνοι ή οι Ρώσοι αποφεύγουν να βάλουν το χέρι τους στη φωτιά, επεμβαίνοντας εναντίον του ISIS; Γιατί, πώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε διαφορετικά ότι δεν έχουν καταφέρει να καταστείλουν τη δράση του Ισλαμικού Κράτους;
«Ο κύριος λόγος είναι ότι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την τρομοκρατία με ορθόδοξες και ανορθόδοξες μεθόδους. Παράλληλα, οι μέθοδοι τις οποίες εφαρμόζουν τα διάφορα κράτη, έχουν ως αποτέλεσμα να γεννηθούν νέοι τρομοκράτες: Μέσα από περιπτώσεις στις οποίες η Δύση φέρεται να καταδυναστεύει, να καταστρέφει, ή όταν γίνεται αντιληπτό από τα συγκεκριμένα πρόσωπα ότι ο δυτικός κόσμος αντιδρά καταδυναστεύοντας.
Επομένως, το μοναδικό ζητούμενο δεν είναι τι θέλει να πετύχει η Δύση, αλλά και τι αντιλαμβάνονται τα μέλη του ISIS, από αυτό το οποίο η Δύση προσπαθεί να πετύχει.
Στη Χελμάντ ή στην Κανταχάρ του Αφγανιστάν, οι Παστούν και οι Ταλιμπάν αποτελούν παραδοσιακές δυνάμεις στην περιοχή. Το γεγονός ότι η Δύση αποπειράθηκε με προγράμματα "reconstruction and development", αλλά και με στρατιωτική παρουσία, να αλλάξει τη μορφή της περιοχής, έφερε την αντίδραση των Ταλιμπάν.
Άρα λοιπόν, ο γιος του Ταλιμπάν, ο οποίος σκοτώθηκε σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις θα γίνει κι εκείνος Ταλιμπάν-τρομοκράτης. Αυτός, ο οποίος έχασε τα κτήματά του ή το εισόδημά του και δεν έχει να ζήσει, θα γίνει επίσης τρομοκράτης. Αυτός ο οποίος ήταν Μουσουλμάνος, πήγε στο Πακιστάν και εκπαιδεύτηκε σε έναν μεντρεσέ με πύρινα λόγια, θα γίνει κι αυτός τρομοκράτης.
Η θρησκεία χρησιμοποιείται ως μέσο επίτευξης στόχων. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο οφείλουμε να αναλύουμε το Ισλάμ κοινωνικοπολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά, κι όχι μόνο θρησκευτικά. Επιπλέον να αναλύουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι συγκεκριμένοι εξτρεμιστές το Ισλάμ».
- Μήπως σε κάποιο ποσοστό το ISIS εκμεταλλεύεται την ασυνεννοησία και την έλλειψη συνδυασμού δυνάμεων των κρατών, τα οποία επιδιώκουν την καταπολέμησή του;
«Πρέπει σε αυτό το σημείο να δούμε πότε γεννήθηκε ο ISIS, από ποιους, πώς μεγεθύνθηκε και πώς πραγματοποίησε τη στρατολόγηση των στελεχών του. Εάν εξετάσουμε όλα αυτά τα στοιχεία, θα δούμε ότι οι περισσότεροι μαχητές του, προέρχονται από το σουνιτικό Ισλάμ, παλαιά μέλη της ρεπουμπλικανικής φρουράς του Σαντάμ ή των επίλεκτων μονάδων του. Ο Σαντάμ είχε οργανώσει ένα σύστημα διοικητικής μέριμνας με κρύπτες, ακόμα και σε περίπτωση στην οποία είχε θανατωθεί ο ίδιος. Από εκεί και ύστερα ξεκίνησε η στρατολόγηση από τις δυτικές κοινωνίες ή τις κοινωνίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Από τσετσένους αυτονομιστές μέσω της κοινής θρησκευτικής οδού, με λογιστική υποστήριξη, η οποία συν τοις άλλοις προήλθε και από κράτη που τους υποστήριξαν κατά καιρούς. Χαρακτηριστική ήταν η στήριξη που παρείχε στο ISIS η Τουρκία ώστε να μην συνενωθούν τα 3 κουρδικά καντόνια στο βόρειο τμήμα της Συρίας. Το μέσο για να το πετύχουν και να μην προχωρήσουν οι Κούρδοι στο βόρειο τμήμα της Συρίας, δυτικά του Ευφράτη, κάτι που τελικά πέτυχαν, ήταν και η υποστήριξη προς το Ισλαμικό Κράτος με αντάλλαγμα μεγάλες ποσότητες πετρελαίου».
- Σε τι βαθμό έχει αναζωπυρώσει τη δράση του ISIS η επέκταση σε περιοχές της Αφρικής, αλλά και η συνεργασία με την Μπόκο Χαράμ, στη Νιγηρία; Ή τελικά συμβαίνει αυτό που αρκετοί υποστηρίζουν, ότι πολλά από τα «παιδιά» του ISIS είναι «παιδιά της Ευρώπης»;
«Σαφώς και είναι παιδιά της Ευρώπης. Πολλά παιδιά από αυτά τα οποία βρίσκονται στις φτωχογειτονιές των Παρισίων, των Βρυξελλών, της Ολλανδίας, του Βερολίνου, μεγαλώνουν ως κανονικοί άνθρωποι και στρατολογούνται χωρίς να τα υποπτεύεται κανείς.
Αρκετά μέλη του αποτελούν ευυπόληπτα μέλη της κοινωνίας, τα οποία έχουν στρατολογηθεί.
Απαντώντας επίσης στο πρώτο σκέλος της ερώτησής σας και θέτοντας μπροστά τη θρησκεία, ο καθένας τους θεωρείται μαχητής του Ισλάμ. Έτσι, οπουδήποτε και αν βρίσκεται, η έννοια της ιθαγένειας έχει μικρή σημασία. Αρκεί να ανήκει στο έθνος του Ισλάμ, είναι αρκετό».
- Συμμερίζεστε την άποψη κάποιων ότι βρισκόμαστε σε εμπόλεμη περίοδο με άγνωστο χρονικό ορίζοντα;
«Θα έλεγα ότι υπάρχει μία ιδιαίτερη απειλή, η οποία κατά καιρούς εκφράζεται με τρομοκρατικές πράξεις. Πρόκειται για μία μορφή πολέμου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι προσομοιάζει σε υβριδικό πόλεμο, αλλά επειδή ο όρος έχει καταλήξει να χρησιμοποιήσει καταχρηστικά σε ορισμένες περιπτώσεις, θα έλεγα ότι είναι μία μορφή αντάρτικου πόλεως».
- Όλα ξεκινούν από τη Συρία, τη Λιβύη και το Ιράκ; Θα μπορούσε η εξασφάλιση της σταθερότητας στις περιοχές αυτές να αποτελέσει το κλειδί στην αντιμετώπιση του ISIS;
«Εάν υπάρξει σταθερότητα και ευμάρεια, εάν ο άλλος έχει να χάσει κάτι, όσο και αν προσπαθήσουν να τον χειραγωγήσουν, δεν θα γίνει εύκολα τρομοκράτης. Θα πρέπει ο ντόπιος κόσμος να αρχίσει να απολαμβάνει δικαιώματα και ωφελήματα, είτε έχοντας πρόσβαση στις πλουτοπαραγωγικές πηγές, είτε επιδιώκοντας την πολιτική σταθερότητα στην περιοχή του, είτε με υποβοήθηση του δυτικού κόσμου και την ενίσχυση της παιδείας του».
- Πώς μπορεί να επηρεάσει τα προσφυγικά ρεύματα, αλλά και τους ίδιους τους πρόσφυγες, μία πιθανή στρατιωτική επιχείρηση κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Μέση Ανατολή; Και κατ’ επέκταση πώς μπορεί να επηρεάσει -πάντα σε συνάρτηση με το προσφυγικό- την Ευρώπη;
«Είναι ευνόητο ότι θα αυξηθούν τα προσφυγικά ρεύματα προς την Ευρώπη. Οι πρόσφυγες θα ψάξουν για ασφαλή καταφύγια. Είναι δεδομένο άλλωστε ότι η Ευρώπη θεωρείται τόπος ευμάρειας και πολιτισμού. Επομένως θα υπάρξουν σημαντικές μετακινήσεις πληθυσμών».
- Μπορεί η Ελλάδα να ισχυριστεί ότι βρίσκεται μακριά από τα όσα συμβαίνουν και να κοιμάται ήσυχη;
«Πρέπει να βρισκόμαστε σε εγρήγορση, να μελετάμε τις καταστάσεις, τις ροές πληροφοριών, τα μέτρα εθνικής ασφάλειας και να εφαρμόσουμε συγκεκριμένα μέτρα για να διασφαλίσουμε την εθνική ασφάλεια. Οφείλουμε να κάνουμε χρήση του διεθνούς δικαίου και να βοηθάμε τους πρόσφυγες. Όταν όμως έχουμε έναν επισκέπτη στο σπίτι μας, πρέπει να ξέρουμε ποιος είναι και να προσέχουμε τη συμπεριφορά του. Λαμβάνοντας όλα τα μέτρα ώστε να είμαστε καλοί οικοδεσπότες κι εκείνος ένας καλός επισκέπτης. Όλα όμως πρέπει να υλοποιούνται οργανωμένα, με σύνεση, λογική, και να αποφεύγουμε εκδηλώσεις ακραίας μορφής.
Σε ό,τι αφορά στους οικονομικούς μετανάστες, οι οποίοι προέρχονται από μέρη τα οποία είναι ασφαλή και έρχονται στην Ελλάδα, αποκλειστικά λόγω της οικονομικής δυσπραγίας στη χώρα τους, θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τις προβλέψεις των διεθνών συνθηκών και να απελαύνονται».
- Με βάση τα αμέτρητα παρακλάδια του ISIS, καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη η αντιμετώπισή του κατά τη γνώμη σας; Αν εξετάσουμε τις επιθέσεις στη Γαλλία και στις Βρυξέλλες θα λέγαμε ότι το ISIS προηγείται επιχειρησιακά και η Ευρώπη έπεται;
«Ο αντάρτης ή ο τρομοκράτης έχει την πρωτοβουλία. Καταφέρνει να αιφνιδιάζει με τη δράση του.
Η πρωτοβουλία σε κάθε περίπτωση ανήκει σε εκείνον. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποτρέψουμε τη δράση του. Οφείλουμε όμως με συνεργασία φορέων και των ελληνικών αρχών με τις διεθνείς να προλαμβάνουμε παρά να θεραπεύουμε. Ο τρόπος; Συλλογή πληροφοριών και αποκλεισμός από τα σημεία ανεφοδιασμού».
*Σημείωση: Ο όρος αντάρτης-τρομοκράτης χρησιμοποιείται παρ' ότι υφίστανται διαφορές, ωστόσο υπάρχουν επιχειρησιακές ομοιότητες. Ο όρος αντάρτης επέχει τη θέση του αντάρτη πόλεων, εδώ αντάρτης για οικονομία λόγου.
